Freelance – Đi tìm sự tự do
Có không ít bạn trẻ đang giữ những chức vụ khá cao trong các công ty lớn, công ty nước ngoài với mức lượng nhiều người mong ước nhưng đùng một cái, họ đệ đơn xin nghỉ việc mà bỏ ra làm nghề tự do. Có không ít người kêu họ là “khùng” nhưng thực tế, rất nhiều bạn trẻ cho rằng freelance vẫn là một cách thức làm việc với nhiều yếu tố hấp dẫn những người năng động, sáng tạo: sự tự do, thoải mái, nhiều thử thách, được chứng tỏ khả năng bản thân, mở rộng thêm nhiều mối quan hệ, tích lũy thêm nhiều kinh nghiệm làm việc cũng như sự trải nghiệm cuộc sống…
Làm freelance có rất nhiều điều hấp dẫn:
– Thời gian: Bạn sẽ không phải vướng vào những ràng buộc của cuộc sống công sở như bó cứng trong bộ đồng phục suốt 8 tiếng đồng hồ, đến cơ quan đúng 8h sáng hay hàng ngày quẹt thẻ chấm công, không phải va chạm với những thái độ khó chịu của đồng nghiệp…
– Độc lập: Bạn sẽ làm sếp của chính mình, có thể tự do sáng tạo và điều chỉnh các ý tưởng. Lương bổng là vấn đề bạn có thể thoải mái thương lượng với từng đối tác.
– Phong cách: Có thể thay đổi phong cách, phương pháp làm việc và thậm chí là loại hình, đề tài dự án, tính chất công việc… Sau khi đã "chán" làm dạng công việc này, bạn có thể tìm cho mình những công việc mới thú vị hơn.
– Làm việc nhóm: Nếu bạn có một nhóm bạn cùng làm việc kiểu freelance, việc trao đổi công việc, ý tưởng cũng như hỗ trợ nhau sẽ đạt đến mức tối đa, mọi người đều phát huy hết khả năng, tinh thần trách nhiệm và sẽ không có thái độ "cha chung không ai khóc" bởi lẽ kết quả công việc chính là "nồi cơm" của mỗi người.
– Thu nhập: freelancer còn có một mức thu nhập khá hấp dẫn theo dự án hoặc theo giờ. Thực tế các công ty có xu hướng trả công khá cao cho những freelancer phù hợp với công việc mà họ đang thiếu người. Một freelancer “đắt sô” có mức thu nhập hàng tháng gấp hai, ba lần so với các đồng nghiệp làm toàn thời gian của họ cũng là chuyện bình thường, thậm chí có người thu nhập 1 tháng có thể lên đến 1.000, 1.200 USD.
Là một freelancer được nhiều người – công ty biết đến và tin cậy, đồng nghĩa với chuyện bạn dễ dàng nắm được những hợp đồng lớn, bỏ túi vài ngàn USD chỉ trong một tháng. Sau một lần "trúng quả", bạn có thể vi vu du lịch đâu đó cả tuần lễ nghỉ xả hơi lấy lại năng lượng mà chẳng cần phải nộp đơn xin phép ai. Nghe thật hấp dẫn và đầy hoa hồng phải không?
– Mối quan hệ và Kinh nghiệm: Mở mang các mối quan hệ, tích lũy thêm nhiều kinh nghiệm chinh chiến độc lập và sự tự giác. Do tiếp cận nhiều nguồn công việc khác nhau nên kỹ năng của họ cũng khá đa dạng và đồng thời có thêm nhiều mối quan hệ tốt. “Tích lũy thêm nhiều kiến thức, công nghệ mới trong lĩnh vực phần mềm, có thêm nhiều bạn bè chuyên môn là điều tôi đạt được khi làm ngoài giờ một số dự án freelance” – anh Ngô Trung Phong, trưởng dự án (Project Leader) của công ty phần mềm FSoft chia sẻ.
Sẽ "vỡ mộng" nếu quá tôn sùng freelance
– Sức ép về thời hạn hoàn tất: Bạn có thể được tự do về giờ giấc làm việc, nhưng thời hạn hoàn tất một dự án, công trình vẫn là điều phải tuân thủ hàng đầu. Bạn vẫn phải căng thẳng chạy đua với thời gian nếu không muốn mất uy tín và khách hàng. Đôi khi chính những người làm freelance lại ảo tưởng rằng mình có nhiều thời gian, chủ động được trong công việc, nhưng bắt tay vào làm họ mới nhận thấy để xoay sở và hoàn thành công việc trong thời gian nhất định quả là khó khăn. Chấp nhận phiêu lưu với nghề tự do cũng có nghĩa là bạn chấp nhận những rủi ro bất thường xảy ra với mình.
– Lương tháng và Phúc lợi: Bạn sẽ không được hưởng những phúc lợi, chính sách ưu đãi của các công ty, các khoản tiền thưởng, bảo hiểm xã hội, trợ cấp sinh sản và xa hơn nữa là lương hưu. Lương bổng không ổn định cũng là một vấn đề đáng lo ngại.
– Freelance đồng nghĩa với mọi gánh nặng trách nhiệm đều trút lên vai bạn. Tự do không có nghĩa là rảnh rỗi, bạn phải biết cách sử dụng sự tự do ấy đạt hiệu quả tối đa. Làm sếp của bản thân cũng có nghĩa là bạn phải quyết đoán, tự giác và nghiêm khắc với chính mình. Khi còn là nhân viên trong một công ty, sai lầm của bạn có thể được đồng nghiệp phát hiện ra trước khi thành sản phẩm giao cho khách hàng; làm freelance, bạn phải tự kiểm tra lại tất cả sản phẩm của mình. Nếu phạm sai lầm, bạn có thể lâm vào tình trạng "ế ẩm" trong một thời gian dài. Các freelancer vì rất tự do nên thường xao nhãng công việc và thiếu tính kỷ luật. Chính những điều đó khiến bạn không thể trở thành một “freelancer quan trọng”.
Freelance – Họ là những ai?
Khác với làm việc chính thức cho công ty, xí nghiệp mà ở đó các nhân viên sẽ hoạt động theo guồng máy có sẵn với sự hỗ trợ của đồng nghiệp, người làm freelance phải làm việc độc lập, chỉ dựa vào khả năng và mối quan hệ của mình. Chính vì vậy, họ phải tự thân vận động để kiếm được những hợp đồng, những lời mời cộng tác từ các khách hàng.
Do đặc thù công việc, xu hướng freelance ở nước ta hiện nay tập trung vào hai nhóm nghề chính:
– Nhóm thiên về sáng tạo như sản xuất âm nhạc, đạo diễn chương trình, tổ chức sự kiện, nhiếp ảnh gia, thiết kế (đồ họa, nội thất, thời trang, …), kiến trúc sư, stylist, viết báo, biên tập viên, PR, copywriter…
– Nhóm thứ 2 gồm những nghề đòi hỏi sự đào tạo bài bản chuyên sâu và dày dạn kinh nghiệm, như tư vấn luật, tư vấn thành lập – tái cấu trúc doanh nghiệp, kế toán, bác sỹ, dịch thuật, lập trình, IT…
Điều kiện để trở thành một freelancer
– Để có thể trở thành một người làm tự do thành công, bạn cần có một bề dày về kinh nghiệm và thật sự giỏi về chuyên môn. Không cần phải đa tài, đa năng nhưng bạn phải có cách làm việc chuyên nghiệp trong chuyên môn của bạn, phải linh hoạt trong khi tìm giải pháp cho vấn đề, đảm bảo chất lượng sản phẩm, và thời gian phải đúng hạn. Chính vì vậy, ít thấy ai vừa tốt nghiệp đã trở thành một freelancer giỏi. Ít nhất, họ phải trải qua vài năm trong một vài công ty lớn nhỏ, có những sản phẩm chất lượng tốt, đạt đến độ chín nhất định về nghề nghiệp, tạo được mối quan hệ rộng…
– Tính độc lập được đánh giá cao khi bạn ứng tuyển vào những vị trí freelance quan trọng, bởi bạn sẽ nhận “đơn đặt hàng công việc” theo "gói" từ một cơ quan, hoàn thành nó và nghiệm thu xong có thể dừng công việc. Lúc này, bạn như là một công ty đối tác với cơ quan đó mà trong trong công ty của bạn, bạn kiêm từ chức giám đốc đến nhân viên hốt rác! Chính vì sự “Đơn thương độc mã” như vậy nên đòi hỏi bạn phải độc lập nhu biết sử dụng thời gian hiệu quả, phải tự giác và nghiêm khắc với chính mình…
– Đôi khi một công ty lớn thuê một lúc nhiều người làm tự do để phục vụ cho dự án lớn của họ. Hoặc bạn có một nhóm cùng làm freelance. Bạn sẽ phải làm việc với rất nhiều người làm tự do khác giống mình và phải tìm cách hòa hợp để đạt hiệu quả cao nhất trong công việc. Chính vì vậy, kỹ năng làm việc theo nhóm cũng rất quan trọng.
– Để thực sự thành công, bạn phải có chiến lược marketing cho bản thân hiệu quả, biết tạo dấu ấn riêng, tiếp thị thương hiệu của chính mình. Để làm gì? Để chỉ khi có 1 vấn đề nan giải nào đó liên quan đến chuyên môn của bạn, các cơ quan sẽ liên hệ với bạn liền.
– Không như ở công ty, nơi bạn được giao việc để làm mà là bạn đang làm tự do nên phải đi tìm nguồn việc cho mình. Bởi vậy, kỹ năng đàm phán và thỏa thuận với khách hàng để nhận được sự đồng ý cũng đóng vai trò quyết định trong thu nhập của một người làm tự do.
Sau những điều hấp dẫn cũng như thách thức trên, chắc các bạn sẽ biết lúc này mình có phù hợp với xu hướng freelance hay không. Quả thật, sự tự do thì ai cũng muốn, nhưng trước khi đi tìm sự tự do ấy, các bạn nhớ không quên chuẩn bị cho mình vốn kinh nghiệm, kiến thức, kỹ năng và mối quan hệ thật vững nhé!